هفته پیش بود که فرمانداری کالیفرنیا بالاخره سکوت در برابر اقدامات بیمحابای ترامپ در برقراری تعرفه بر خیل کشورهای جهان و بر هم زدن نظم اقتصادی و تجاری جهان را شکست و شکایتی را علیه ترامپ و چند تن از اعضای کابینه به ثبت رساند. همین امر شروع زنجیرهای از فعالیتهای قانونی و قضایی در ایالات متحده در راستای مقابله با اقدامات ترامپ را به همراه داشت.
حالا نیویورک به عنوان یکی از ثروتمندترین و همچنین یکی از متضررترین ایالات در این تغییر و تحولهای اخیر علم مبارزه با کابینه ترامپ را برداشته است و شکایت دوازده ایالت را علیه اقدامات ترامپ نمایندگی میکند. از نظر محتوایی شکایت اخیر آنچنان تفاوتی با شکایت کالیفرنیاییها ندارد و در شکایت ثبت شده توسط دادستان کل نیویورک استدلال اصلی همان غیرقانونی بودن توسل دولت به قانون اختیارات اقتصادی بینالمللی در شرایط اضطرار است. شاکیان معتقدند که ابتدا استفاده از این قانون برای ایجاد تعرفه بیسابقه بوده است، ثانیاً استفاده از این قانون مشروط به اعلام یک شرایط ملی اضطراری است که ترامپ چنین ادعایی نکرده است و ثالثاً در هیچ کجای متن این سند، قانونگذار اسمی از تعرفه نبرده است. در این شرایط است که اگر رئیسجمهوری متمایل به ایجاد تعرفههای ویژه باشد، موظف است ابتدا اجازه کنگره را در این مورد کسب کند. پس در نتیجه احکام صادره توسط ترامپ میبایست لغو گردد. مهمترین تفاوت در شکایت کالیفرنیا و شکایت اخیر ابتدا کثیرالشاکی بودن پرونده اخیر است که شامل آریزونا، کلورادو، کنتیکت، دلاور، ایلینوی، مین، مینسوتا، نوادا، نیومکزیکو، اورگان و ورمانت میشود. مسئله دیگر محل طرح این شکایت است که برخلاف پرونده کالیفرنیا که در دادگاه خود کالیفرنیا ابتدا مطرح شده است، پرونده اخیر به دادگاه تجارت بینالملل ایالات متحده آمریکا ارجاع داده شده است. دادگاه اخیر یک دادگاه فدرال و دارای صلاحیتهای ویژه در حدود رسیدگی به دعاوی مربوط به ارزشگذاری و محدودیتهای کالای وارداتی به ایالات متحده است که از این جهت میتواند بسیار مؤثرتر باشد.
در مقابل این اقدام، کاخ سفید خانم «لتیشیا جیمز»، دادستان کل نیویورک، را متهم به ارجح قرار دادن مبارزه با ترامپ نسبت به رفاه و آسایش موکلین خود یعنی مردم نیویورک کرده است. «کوش دسای»، سخنگوی کاخ سفید، همچنین تأکید کرده است که دولت خود را ملزم میداند که از تمام اقتدار قانونی خود در راستای مقابله با وضع اضطراری ملی که هماکنون کشور با آن دست و پنجه نرم میکند، استفاده کند. او همچنین در اظهار نظر خود این وضع اضطراری را در سه بخش دستهبندی کرده است:
اول مهاجرتهای غیرقانونی که توجیهی برای تعرفههای مکزیک است، دوم قاچاق ماده مخدر فنتانیل که منجر به تعرفههای کانادا شده است و در نهایت افزایش کسری تجاری کالاهای ساخته آمریکا که این مورد نیز به طور ویژه تعرفههای چین را نشانه گرفته است.»
در مقابل، لتیشیا جیمز در سخنانی ترامپ را متهم به فریبکاری کرده است. او گفته است که ترامپ با وعدهی پایین آوردن قیمتها و کاهش هزینههای زندگی به کاخ سفید رفته است اما حالا اقدامات او دقیقاً برعکس این وعدهها بوده است. تعرفههای غیرقانونی ترامپ باعث افزایش تورم، بیکاری و آسیب به اقتصاد کشور شده است.
به همه این ایالات که حالا به دنبال محدود کردن اقدامات ترامپ هستند باید گروهی به نام کسبوکارهای خرد آمریکایی و همچنین ائتلاف آزادیهای مدنی نوین یا NCLA که یک گروه آمریکایی فعال در حوزه حقوق بشر است را نیز اضافه کرد. آنها نیز در هفته گذشته چند شکایت در همین موضوع به ثبت رساندهاند.
باید در نظر گرفت که ایجاد تعرفههای بدون حساب و کتاب آن طور که ترامپ فکر میکرد پیش نرفت. تأثیرات منفی این اقدام بر روی بازارهای مالی در فردای اعلام تعرفه باعث شد که ترامپ خیلی زود همه تعرفهها را به حالت تعلیق دربیاورد. از طرف دیگر چین که تعرفههایش پابرجا ماند، برخلاف انتظار، به شدت در مقابل این تعرفهها شروع به مقاومت و ایجاد تعرفههای تلافیجویانه کرد. حالا هم ترامپ حمایت داخلی را برای این سیاست و جنگ تجاری از دست داده است.
با تمام تفاسیر، بعید به نظر میرسد وکلای دولت از دادگاههای پیش رو بتوانند پیروز بیرون بیایند. در نتیجه باید منتظر اقدام عملی جدیدی در عقبنشینی از سیاست جنگ تجاری باشیم.